Katı Gıdalara Geçiş Düzenini Nasıl Kurmalı?

Bugün yine bir okur mektubum var. Filiz sözlerine şöyle başlamış: “Günlerdir kitap karıştırmaktan, internette araştırmaktan gözlerim buğulu görmeye başladı artık. Tam da hep aynı şeyler dönüp duruyor, istediğim cevapları alamıyorum diye düşünürken sizin yazılarınıza denk geldim. İnanın çok mutlu oldum…” diyor Filiz.

Filiz’in 6 aylık bebeğiyle (şu anda 7 aylık) ilgili soruları aslında 3 ana konuda…

1- Ek gıdaya geçişi nasıl yapmalı?

2- Çok sık uyanma konusuna nasıl bir çözüm bulmalı?

3- Çalışan anneler için uyku rutinlerinde belirtilen uykuya yatış saatleri bebeğe özel olarak ileri kaydırılabilir mi?

Bu konulara vereceğim yanıtlar kapsamlı olacağı için Filiz’in sorularını iki ayrı yazıda ele almaya karar verdim. Bu ilk yazımda ek (katı) gıdaya geçiş süreciyle ilgili sorusunu yanıtlayacağım. İşte Filiz’in cümleleriyle sorusu…

6. ay itibarı ile ek gıda olayına geçmeye başladık. Ancak ben bir ayar tutturamıyorum. Ne vermeliyim, ne zaman vermeliyim, uykuyu etkiler mi? Herşeyi yemesi için ne yapabilirim? Mesela ilk denemelerimde kavanoz mamalarından meyve karışımları ve tavuklu bezelyeli püre verdiğimde itirazsız yedi. Ancak cam rende ile elma, armut, havuç gibi şeyler verdiğimde beğenmiyor. Yoğurt bazen istiyor bazen istemiyor. Bu ek gıdaları bir öğün gibi sürekli ve düzenli vermeye başlayamadım. Bana buna göre bebeğin yeme düzeni ile ilgili bir program verme şansınız var mı? Doğru bir programlama işleri daha kolaylaştırabilir diye düşünüyorum.

Katı Gıdaya Geçişte Beslenme Düzeni

6.ay katı gıdaya başlamak için güzel bir zaman… Can’ı katı gıdaya geçirmeye başladığım dönemi hatırlıyorum. Önce anne sütü ya da devam sütüyle karışmış pirinç lapası, sonra ev yapımı sebze püreleri ve meyve püreleri yedi. Takip eden aylarda çorbalara ve kahvaltılıklara geçti.

Arada kavanoz mamaları da yedi. Ancak kavanoz mamaları her ne kadar bebekler için de yapılmış olsa, içinde bazı katkı maddeleri olabilir. Bu nedenle kavanoz mamasını bir öğün olarak düşünmekten ziyade, evde hazır maması olmadığında, dışarıya çıktığımıza ya da seyahate gittiğimizde vermeye çalıştım… Onun dışında yemeklerini hep 1 ya da 2 günlük olarak hazırlayıp, cam bebek kavanozlarıyla buzdolabında sakladım. Vermeden bir süre önce buzdolabından dışarıya çıkartarak oda sıcaklığına gelmesini beklemek ya da vaktim yoksa çelik tencerede ısıtmak yetiyordu.

Can’ın katı gıdaya geçişi hakkında bu ufak bilgilerden sonra senin soruna geçeyim. Öncelikle şunu belirtmeliyim ki bebeğinin katı gıdaya geçiş döneminde değişik gıdaları reddetmesi son derece normal.  Uzun bir süre sadece süt içmeye alışmış olan bebek, sunduğun yeni yemekleri tat, koku, görünüş ya da ağızda yarattığı his açısından garipsediği için yemiyor olabilir.

Ne İle Başlamalı? Katı gıdaya geçiş biraz sabır isteyen bir süreç. Deneme yanılma yöntemiyle bebeğin sevdiği karışımları bulabilirsin. Katı gıdayı sunma konusunda tutarlı olursan bir müddet sonra bebek de seni takip edip bu yeni besinlerle ilgilenmeye başlayacaktır. Önerim ilk olarak hazmı kolay, alerji yapma riski düşük seçenekler arasından bebeğinin tadını sevdiği gıdalarla başlaman. Örneğin tahıl lapaları süt ile karıştığı için çoğu bebek severek yer. Onlardan başlayabilirsin. Lapaları anne sütü ya da devam sütüyle hazırlayabilirsin. Lapaları öncelikle bayağı sulu olarak hazırlayıp zaman içinde katılaştırmanı öneririm. Sonra sebze ve meyve pürelerine geçebilirsin.

Ne Kadar ve Ne Zaman Vermeli? Miktara gelince, ilk denemelerde bebekten müthiş bir performans beklememeli. İlk katı gıda beslenmeleri zaten doyma amaçlı da olmamalı. Daha çok bebeğin “yetişkin gıdalarıyla tanıştırılma” süreci olmalı katı gıdaya geçiş. Başlangıçta bebek, günlük besin ihtiyacının büyük kısmını sütten karşılamaya devam etmeli. Bu nedenle katı gıdaya geçişin ilk aşamalarında günde sadece 1 öğün ve o öğünde de maksimum 2-3 kaşık katı gıda yeterli. Bebek yemeye devam ediyorsa bir miktar daha verilebilir. Ancak zorlayıcı olmamalı. Katı gıda konusunda en önemli şey sabır. Her bebek bir müddet sonra katı gıdaya geçecek. Bebeğin o bir öğünde yemeye alışınca, bir de sabah seansına katı gıda koyarsın. Böylece yavaş yavaş alışır.

Katı Gıdaya Geçiş Sürecinde Püf Noktaları

• Taklite izin vermek Bebeğin şu anda 7 aylık olmalı. Artık cisimleri elleriyle çoktan kavramaya başlamıştır. Bu nedenle en güzeli gece yatışından bir önceki öğünde (sondan bir önceki öğün) yemeğini hazırlayıp, kasenin içinde bir kaşıkla önüne koymak. Sen de kendine aynısından ufak bir tabak yap ve bebeğinin karşısına geç. Yemeye başla. Bir müddet sonra ister istemez kaşığı kavrayıp seni taklit etmeye çalışacaktır. Çoğunlukla yere dökecek ya da elleriyle yemeye çalışacaktır. Bunların hepsi normal ve bebek için çok faydalıdır. Elle yemekleri mıncıklaması yemeğin yapısına alışmasına yardımcı olur. Elle yemesini asla engelleme ancak kaşık sunmaya da devam et. Kaşık tutma egzersizleri bebeğin küçük motor gelişimine yardımcı olur. Yeme işini kendi başına yapması kendine güvenini geliştirir. Ne kadar kısa sürede kaşığa alışacağına şaşıracaksın.
• Etrafı korumak Yeme egzersizlerini yaparken bebeğin üzerine önlük ve yere de örtü sermekte fayda var. Aksi takdirde her yer batabilir.
• Tepkilere dikkat etmek Kendi başına yemeğe geçiş sürecinde bebek gıdaları elinden sağa sola fırlatabilir. Buna çok tepki vermemek lazım. Aşırı tepki verince bu bebeğin konuyla daha çok ilgilenmesine ve sırf sizin tepkinizi görmek için daha çok yemek fırlatmasına yol açıyor. Beslenmenin bu şekle döndüğünü görürsen, yemeği bebeğin önünden almak ya da kendin yedirmek bir çözüm olabilir.
• Gerektiğinde müdahale etmek Kimi zaman bebek kendi başına yemeyi beceremeyip sinirlenebilir. Bu durumda hala yemek yemek istiyorsa kaşığı elinden alıp ona yardımcı olabilirsin. Ancak o aşamaya gelene kadar mutlaka biraz kendi başına uğraşmasına izin vermek gerek.
• Genel sağlığa dikkat Katı gıdalardan bazıları bazı bebek vücudunda beklenmeyen reaksiyonlara yol açabilir. Bu nedenle katı gıdaları bir bir tanıştırmak ve bir hafta bekleyip alerjik reaksiyon olmadığına kanaat ettikten sonra yeni gıdaya geçmek gereklidir. Alerji genelde vücuttaki döküntüler ya da kakanın kıvamında ve şeklinde değişmeler olarak kendini gösterir. Bu nedenle alerji yapma riski olan gıdaları vermemek ve bahsettiğim şekilde yeni gıdaları sırayla tanıştırmak gerekir.
• Tutarlı olmak Bir kez katı gıdaya geçişe başlayınca, devamını getirmek gerekir. Bu nedenle ne kadar yediğine bakmaksızın, her gün aynı öğünde bir miktar vermeye devam etmek gerekir. İlk günlerde yememesi ya da az yemesi cesaretini kırmasın. Zamanla mutlaka alışacaktır.

Katı gıdalara geçiş konusundaki sözlerimi bu konuda daha önce yazdığım yazılardan Filiz’in işine yarayacak seçmelerle tamamlamak istiyorum. Bu yazıların hangi gıdaların, ne zaman verileceği ve nasıl hazırlanacağı konusunda yardımcı olacağını umuyorum. Gıdaların veriliş tarihleri hesaplamak açısından Can’ın 2011 Nisan doğumlu olduğunu belirtmek isterim.